EL CORPUS ALQUÍMICO PSEUDO-LULIANO PROPIAMENTE DICHO
I.1 ANGELORUM
TESTAMENTUM SECRETUM ARTIS CAELESTIS DE LAPIDE MINERALI MAGNO
(Liber de lapide minerali; Testamentum ultimum secretum angelorum)
Incipit/explicit:
In nomine Domini Iesu Christi Virginisque Mariae ...Carole fili
mi cum ad me venisti .../ ... ab omni periculo et aperto ut tibi
descripsi(mus).
Referencias: S 3, 69; HLF 274; Gl me; HMES IV,
26; TK 279
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.46;
Firenze, BNC, Magl. XVI.53; Firenze, B. Riccardiana, 923; Mainz,
Priesterseminar, s.n.(1); München, BS, clm 10493a; München, BS,
clm 11031; Pesaro, B. Oliveriana, 1595 II.
Nota: Dividido en cuatro,libros que tratan:"de
carbunculo magno", "de creatione quintae essentiae
vegetabilis", "de rectificatione elementorum et de
compositione limorum", "de ultima confectione duarum
magnarum radicum". Incluye un catálogo de escritos alquímicos
atribuidos a Llull. Sin alfabetos o figuras. Este texto es parte
de un conjunto de obras alquímicas muy homogeneas conservadas en
un pequeño grupo de manuscritos que se fechan desde la segunda
mitad del siglo XV y hasta el siglo XVIII. Dicho conjunto está
parcialmente listado en una carta de 1588 copiada por M.
Batllori, Records de Llull i Vilanova à Italia, "Analecta
Sacra Tarraconensia 10 (1943), pp. 11-15. La lista incluye los
siguientes items: I.3, 9, 11, 14, 15, 22, 23, 24, 27, 28, 29, 31,
36, 37, 38, 40, 41, 42, 43, 46, 48, 50, 55, 58, 59, 63. (Cfr. II.29,
nota)
I.2 APERTORIUM
(Apertorium abbreviatum; Liber lunariae)
Incipit/explicit:
Sapientes nostri asserunt quod tantum sit unus lapis compositum
solum ex quatuor elementis (Sapientes dicunt quod non est nisi
unus lapis) .../ ... secundum suam maneriem cuius causam quaeras
in Testamento.
Referencias: S 6; HLF 106; Gl kt; HMES IV, 51,
627-8; TK 1377; Singer, Catalogue, 258
Ediciones: Nürnberg 1546 (RD 94); Basel 1561 (RD
99); Köln1567 (RD 109)
Manucritos: Barcelona, BC, 1740; Bern, Bürgerbibl.,
A 78; Bologna, BU, 142(109); Bologna, BU, 169(181); Bologna, BU,
270(457) XXIII.3; Firenze, BNC, Magl. XVI.77; Leiden, BR, Voss.
Chym. Q 33; London, BL, Sloane 1091; London, WML, 384; Madrid,
BN, 17714; Milano, B. Ambrosiana, D 130 Inf.; Milano, B.
Ambrosiana, P 148 Sup.; Modena, B. Estense, lat. 356; Modena, B.
Estense, lat. 364; Modena, B. Estense, lat. 368; München, BS,
clm 10590; München, BS, clm 10600; München, BS, clm 27000;
Oxford, BL, Ashmole 1484; Paris, BN, lat. 14007; Torino, BU, 1314;
Wien, ÖNB, 2474
Nota: Tratado de teoría y práctica donde la
generación de la piedra de los filósofos es comparada a la
generación humana. El magisterio alquímico reclama para
resultar efectivo que se realice no "per incantamentum
magicae figurae", sino "per naturam et de natura et
etiam cum natura". Sin alfabetos o figuras; se cita al Rey
Roberto.
I.3 APERTORIUM ANIMAE ET CLAVIS TOTIUS SCIENTIAE OCCULTAE IN OMNI TRANSMUTATIONE METALLORUM
Incipit/explicit:
In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, o Domine Iesu
Christe, ego Raymundus, miser peccator .../ ... tibi dato et care
laudem Domini nostri Iesu Christi.
Referencias: S 5; HLF 269; Gl ma; TK 491
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI. 58; Graz, Universitätsbibl., 42; Mainz,
Priesterseminarbibl., s.n. (1); München, BS, clm 10493d; München,
BS, clm 11032; Pesaro, B. Oliveriana, 1595 III.
Nota: La alquimia tiene tres aplicaciones: la
transmutación, la aplicación medicinal y la fabricación de
gemas artificiales. Su principio básico es "succum lunariae".
El último capítulo describe una figura circular, "De rota
in qua est universum principium magisterii et de planctu naturae".
I.4 ARS CONVERSIONIS
MERCURII ET SATURNI IN AURUM ET CONSERVATIONIS HUMANI CORPORIS
(Liber quatuor aquarum)
Incipit/explicit:
Reverendo B. salutem et pacem iuxta ritum Salvatoris. Intuita
namque littera tua breviter cognovimus paupertatis te vinculo (Reverendo
patri salutem ...; Venerando amico salutem ...) ... / ... si ibi
non ponatur apud silvestrem oleandrum cardinalem visci squillam
etc.
Referencias: HLF 264; Gl lv; HMES IV, 629; TK
1358; Corbett I, 159
Manuscritos: Bern, Bürgerbibl., A 78; Bologna,
BU, 270 (457) XII.6; Oxford, BL, Ashm. 1484; Paris, BN, lat.
12969; Wolfenbüttel, HAB, 3076; Yale, BLMC, 12
Nota: Es un breve tratado sobre las aguas alquímicas,
quizás enlazado con el Liber de secretis naturae. Se
divide en cuatro partes: "de aquarum confectione";
"de modo practicandi cum eis ad aurum et argentum";
"de confectione basilisci"; "de applicatione earum
ad corpora humana". Sin alfabetos o figuras. En el ms. Yale
12 hay tres fechas alternativas para el texto: 1322, 1332, 1329.
I.5 ARS INTELLECTIVA
(Ars magicalis super alchimiae artem; Magica lapidis
philosophorum; Magica parva)
Incipit/explicit:
Sunt plures nimis errantes per universum mundum (Sunt multi
errantes in hoc mundo universali ...; Multi sunt erratici ...)
.../ ... si scis probare per rationem quae venit ad suam
proprietatem secundum cursum naturae (S: ...ergo sublima cor tuum
ad omnipotentem Deum)
Referencias: S 10; HLF 119; Gl kc, ok; HMES IV,
46, 629; TK 1542, 887; Corbett I, 190
Ediciones: Basel 1561 (RD 99); Köln1567 (RD 109)
Manuscritos: Bologna, BU, 270 (457) V.1;
Bologna, BU, 270 (457) XXXVI.3; Bologna, BU, 524; Firenze, B.
Riccardiana, 942; London, WML, 384; Madrid. BN. 17714; Madrid,
BN, 18341; Mainz, Priesterseminar, s.n (2); Milano, B.
Ambrosiana, G 66 Inf.; Modena, B. Estense, lat. 134; Montserrat,
B. del Monastir, 205; München, BS, clm 10599; Palma, BF, 16 (2/32);
Palma, CPL, 36; Palma, B. Ferran Capdebou, s. 18; Paris, BN, lat.
14008; Wien, ÖNB, 12857
I.5A PRACTICA ARTIS INTELLECTIVAE
Incipit:
Corruptio et depuratio fiunt simul abstrahendo partem causae ...
Referencias: HLF 122; Gl lj; TK 271
Manuscritos: London, WML, 384
Nota: Tratado teórico y práctico que presenta un marco conceptual similar al Testamentum, con alfabeto y tablas. El autor enseña a "acquirere multas artes reales occultas in natura" y advierte al lector de que "naturam non poteris videre nec realiter possidere in forma nec in materia sine operatione". La segunda parte de este tratado es citada como "Cathalanica practica" en un tratado alquímico francés del siglo XV (Oxford, ms. Digby 164; cfr. Batista y Roca, p. 15).
I.6 ARS OPERATIVA MEDICA
(Ars operativa de aquis condimentalibus et medicinalibus; Liber
de aquis et oleis)
Incipit/explicit:
Cum ego Raymundus Ilerdae existens essem rogatus a quibusdam
caris amicis (Prologue: Domine Iesu Christe qui est vere ...)
.../ ... item hoc sperma bibitum alleviat hominis membra
aggravata.
Referencias: S 11; HLF 89; Gl jx; HMES IV, 22,
631; TK 296; Singer, Catalogue, 1004; Corbett I 108
Ediciones: Lyone 1523 (in: Bernardi de Lavinheta
Explanatio, RD 78); Basel 1561 (RD 100); Basel 1597 (RD 143); Köln1612
(in the second edition of Lavinheta, RD 168)
Manuscritos: Bologna, BU, 142 (109); Budapest,
Orsz gos Szchnyi K"nyvt r, 202; Firenze, BML,
Ashb. 1448; Firenze, BNC, II iii 27; København, KB, Gl. kgl. S
1713; Lige, BU, 354; London, BL, Add. 9351; London, BL,
Harley, 5399; London, BL, Sloane 75; London, BL, Sloane 1091;
London, WML, 117; London. WML, 520; Madrid, BN, 17714; Milano, B.
Ambrosiana, D 130 Inf.; Modena, B. Estense, lat. 356; Montserrat,
B. del Monastir, 482; München, BS, clm 10599; München, BS, clm
10601; Orléans, B. Municipale, 1031; Oxford, BL, Ashmole 1444;
Oxford, BL, Ashmole 1484; Oxford, BL, Canon/ Misc. 195; Palma,
BF, 17 (3/9); Paris, BN, lat. 7164; Paris, BN, lat. 15095; Poppi,
B. Comunale, 59; Toledo, B. del Cabildo, 96-32; Vaticano, lat.
4093; Vaticano, Ottob. lat. 561; Vaticano, Pal. lat. 1187;
Vaticano, Ross. lat. 576; Venezia, BNM, lat. VI.282; Verona, B.
Comunale, 606; Yale, BLMC, 8; Yale, BLMC, 12
Nota: Breve tratado sobre las virtudes médicas
de la quinta esencia., sin alfabetos o figuras. El autor se
presenta a si mismo como discípulo de Arnau de Vilanova y habla
de una visión en la cual San Gil, uno de los cuatro santos
patrones del Camino a Compostela, le ha revelado los secretos de
la medicina.
I.7 CANTILENA
Incipit/explicit:
Amor me facit hoc rimare .../ ... quae sunt prudentia et charitas
Referencias: HLF 128bis; Gl jw; HMES IV, 632; TK
92; Singer, Catalogue, 805
Ediciones: Basel 1572 (RD 116); Basel 1600 (RD
147); Basel 1610 (RD 164); Frankfurt 1630 (RD 202); Genève 1702
(RD 285) (all at the end of the Testamentum novissimum,
all incomplete) .
Manuscritos: Oxford, BL, 465; Oxford, BL,
Ashmole 1479; Oxford, BL, Digby 85.
Nota: La versión latina o Cantilena
sigue, normalmente, al texto completo del Testamentum (cfr.
I.61), y se hace seguir a su vez de los Aphorismi (II.6).
Sin embargo, el manuscrito más antiguo que se conoce de la
Cantinela no está redactado en latín sino en catalán: Palma,
BP 1025. La primera edición del texto catalán (J. Rosselló, Obras
rimadas de Ramon Lull, 1859) carecía de las últimas
estrofas que fueron integradas por el señor Rosselló según
texto extraido del ms London, BL, Sloane 419 ("Museu Balear"
1, 1875). Cfr. ORL, vol. XX, ii: Rims, ed. S. Galmes,
1938, pp. xiv-xvi and 290-293 y Carreras y Artau, Historia,
II, pp. 53-54. En el mss. Oxford BL 465, Oxford CCC 244, Oxford
BL, Ashm. 1479 y 1483 el texto catalán se acompaña de un
comentario en latín de los diez primeros versos que clarifican
su significado alquímico (Una edición del texto catalán y latín
se ha extraido del ms Oxford CCC 244, el comentario en latín está
actualmente en prensa: Véase más abajo, I.61, nota).
I.8 CLAVICULA QUAE ET APERTORIUM DICITUR
Incipit/explicit:
Nos appella(vi)mus hoc opus nostrum claviculam, quia sine hoc
presenti libro .../ ... faeces semper abiiciendo, antequam
ponatur in opere etc.
Referencias: HLF 117; Gl lf, oh; HMES IV, 632;
TK 924; Corbett I, 123; II, 96-7
Ediciones: Köln1579 (RD 124); Leiden 1598 (RD
145); Frankfurt 1599 (RD 146); Ursell 1602 (RD 151); Leiden 1602
(RD 152); Strasburg 1613 (RD 174); Strasburg 1659 (RD 239); Genève
1702 (RD 285)
Manuscritos: London, WML, 512; London, WML, 3557;
London, WML, 3563; Milano, B. Ambrosiana, D 130 Inf.; Modena, B.
Estense, lat. 357; Montpellier, B. de l'École de Médécine,474;
Montpellier, B. de l'École de Médécine, 482; München, BS, clm
25110; Oxford, BL, Ashm. 766; Paris, BN, lat. 314; Paris, BN, lat.
7165; Vaticano, Urb. lat. 1444; Venezia, BNM, ital. IV.55 (5097)
Nota: Tratado teórico y práctico relacionado
con el Testamentum, con un marcado aroma religioso (la
nigredo alquímica es comparada con la muerte de Cristo). Sin
alfabetos o figuras.
I.9 CLAVICULA SECRETA
(Clavis aurea de transmutatione metallorum)
Incipit/explicit:
Rex et fili, oportet ut habeas Mercurium duorum luminarium (S:
Rex serenissime et fili carissime, volo tibi declarare altum et
admirabile magisterium ...) .../ ... occultando scientiam istam
et a propriis eorum filiis (S: ...cum patre et matre sua in
saecula saeculorum amen)
Referencias: S 16; HLF 270; Gl mb; HMES IV, 633;
TK 1360, 1361
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.47; Montpellier, B. de l'École de Médécine,300
Nota: Quizás Salzinger se refiere a un texto
diferente pero con el mismo título del cual no conocemos
manuscritos actualmente. Es un breve tratado práctico seguido de
"nomina philosophorum in libro Turbe descriptorum
in laudibus que dixerunt de creatione menstrui'.
I.10 CODICILLUS
(Clausula testamenti; Compendium testamenti; Thesaurus infinitus;
Vademecum de numero philosophorum)
Incipit/explicit:
Deus in virtute trinitatis qua unitas divinitatis non laeditur
.../ ... facere potes dum tamen intelligas magisterium
Referencias: S 18; HLF 103; Gl kq2, kq3, ny;
HMES IV, 633; TK 409; Singer, Catalogue, 252
Ediciones: Köln1563 (RD 101); Köln1572 (RD 115);
Frankfurt 1630 (RD 202); Rouen 1651 (RD 232); Rouen 1663 (RD 248);
Genève 1702 (RD 285)
Manuscritos: Barcelona, BC, 1728; Bern, Bürgerbibl.,
A 78; Bologna, BU, 270 (457) XII.8; Bologna, BU, 270 (457) XVI.5;
Bruxelles, B. Royale, 3751; Cambridge, CCC, 112; Firenze, BNC, II
iii 27; Firenze, BNC, Magl. XV.22; Firenze, BNC, Pal. 792;
Firenze, B. Riccardiana, 691; København, KB, Gl. kgl. S 236 F;
London, BL, Harley 5399; London, WML, 444;London, WML, 3563;
Madrid, BN, 17721; Madrid, BN, 18341; Milano, B. Ambrosiana, R 94
Sup.; Milano, B. Ambrosiana, R 98 Sup.; Modena, B. Estense, lat.
364; München, BS, clm 10600; München, BS, clm 25110; Nantes,
523 (franç.357); Oxford, BL, Ashm. 1483; Palma, Pontificio
Colegio de N. Señorade la Sapiencia, Legajos 7; Palma, BF, 16 (2/32);
Palma, BF 17 (3/9); Paris, BN, lat. 7163; Paris, BN, lat. 14007;
Roma, B. Casanatense, 657; Torino, BU, 1051; Vaticano, lat. 5846;
Wien, ÖNB, 5485; Yale, BLMC, 12
I.10A QUID SIT MATERIA LAPIDIS
Incipit:
Materia siquidem nostri lapidis vel sulfuris est humor seminalis
...
Referencias: HMES IV, 647; TK 851
Manuscritos: Firenze, BNC, Pal. 792
Nota: Una de las más importantes y probablemente la más maravillosa de las obras alquímicas atribuidas a Llull. El principio básico de la naturaleza es el amor, y la materia está rodeada de "amoris foedere". Profundizando en esa simpatía universal el autor explica la práctica alquímica por medio de diversos principios. El capítulo 7 presenta los dos temas centrales: la analogía entre la generación humana y la obra alquímica, y la necesidad de una "reformatio materiae", que es el propósito final del artifex iluminado. En el capítulo 12 son descritas las cuatro etapas de la obra. En el capítulo 63 hay algunos posibles rasgos autobiográficos. Se citan textos pseudo-Lulianos (Testamentum y Liber de intentione alchimistarum) junto con otras autoridades de la alquimia y a la Tabula Smaragdina, de la que se comentan extensamente cuatro proposiciones. Se emplean alfabetos y figuras circulares, con la terminología Luliana concernientes a las facultades cognoscitivas del hombre. I.10a es un capítulo del Codicillus (cfr. ed. 1702, p. 897).
I.11 COMMENTUM SUPER LAPIDEM PHILOSOPHORUM
Incipit/explicit:
Precor te, omnipotens aeterne Deus, clemens .../ ... sicut iustum
et aequum est in omnibus et per omnia
Referencias: S 19; HLF 263; Gl lu; TK 1082
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.58; Graz,
Universitätsbibl., 42; München, BS, clm 10493d; München, BS,
clm 11032; Pesaro, B. Oliveriana. 1595 III
Nota: Breve discursión sobre los principios de
la alquimia; para algunos alquimistas hay dos, para otros hay
tres, de acuerdo con la triple composición del hombre ( corpus,
spiritus, anima).
I.12 COMPENDIUM ANIMAE
TRANSMUTATIONIS METALLORUM
(Anima artis, Compendium super lapidarium, Lapidarius)
Incipit/explicit:
Fulgeat regis diadema Ruberti ...Iam saepe et saepius elocuti
recolimus in multis et diversis modis .../ ... largitor existens,
regnans per omnia saecula. 2nd part: Tu in virtute de A ...; 3rd
part: Opus namque margaritarum ... 2nd version: Quaesivisti quis
trium lapidum .../ ... elige ergo ex ea intentum.
Referencias: S 4; HLF 115, 266; Gl ld, ld1, lx,
oi; HMES IV, 626-7; TK 650, 1016, 1591; Singer, Catalogue, 253,
ii, xi-xii; Corbett I, 186, 121; II, 126
Ediciones: Nürnberg 1546 (RD 94); Frankfurt
1550 (RD 96); Basel 1561 (RD 99); Köln1566 (RD 106); Basel 1572
(RD 116); Köln1573 (RD 119); Basel 1600 (RD 147); Ursell 1602 (RD
151); Strasburg 1613 (RD 174); Frankfurt 1630 (RD 202); Strasburg
1659 (RD 239); Rouen 1633 (RD 247); Genève 1702 (RD 285: two
slightly different versions)
Manuscritos: Bern, Bürgerbibl., A 78; Bologna,
BU, 164 (153); Bologna, BU, 168 (180); Bologna, BU, 169 (181);
Bologna, BU, 270 (457) V.1; Bologna, BU, 270 (457) XXXIV.2;
Bruxelles, B. Royale, 3751; Cambridge, CCC, 112; Cambridge, CCC,
396; Cambridge, Trinity College, 1199 (O.III.27); Cambridge,
Trinity College, 1389 (O.VIII.14); Cambridge, Trinity College,
1407 (O.VIII.32); Canterbury, Cathedral Library, 50; Firenze,
BML, Gaddi reliq. 174; Firenze, BNC, II iii 27; Firenze, BNC, II
iii 28; Firenze, BNC, Magl. XVI.105; Firenze, B. Riccardiana, 942;
Leiden, BR, Voss. Chym. O.8; Leiden, BR, Voss. Chym. Q.11;
Leiden, BR, Voss. Chym. Q.33; London, BL, Harley 5399; London,
BL, Sloane 419; London, WML, 444; London, WML, 525; London, WML,
526; London, WML, 3563; Mainz, Priesterseminar, s.n. (2); Milano,
B. Ambrosiana. D 130 Inf.; Modena, B. Estense, lat. 134; Modena,
B. Estense, lat. 356; Montpellier, B. de l'École de Médécine,493;
München, BS, clm 10599; München, BS, clm 25110; Oxford, BL, 645;
Oxford, BL, Ashm. 1441; Oxford, BL, Ashm. 1471; Oxford, BL, Ashm.
1484; Oxford, CCC, 244; Palma, CPL, 19; Paris, BN, lat. 7150;
Paris, BN, lat. 7164; Paris, BN, lat. 14007; Paris, BN, lat.
14008; Ravenna, B. Classense, 388; Vaticano, lat. 5847; Vaticano,
Pal. lat. 381; Wien, ÖNB, 2474; Wien, ÖNB, 5487; Winchester,
The Warden and Fellows Library, 39; Yale, BLMC, 12
Nota: Es una de las obras pseudo-Lulianas más
compleja por lo que concierne a su tradición textual. Su
principal enfoque se dirige hacia la "pars lapidifica"
(i.e. el modo de fabricar piedras preciosas), para la cual se
aplica la quinta esencia del Liber de secretis naturae.
Se cita el Testamentum tanto en catalán como en latín
y se emplean alfabetos, figuras y los métodos alquímicos
descritos en el Liber de secretis naturae.
I.13 COMPENDIUM ARTIS
ALCHIMIAE ET NATURALIS PHILOSOPHIAE
(Ars magica naturalis; Compendium artis magicae; Compendium de
secreta transmutatione metallorum; Compendium quintae essentiae;
De vero lapide; Magia minor; Magia naturalis; Parva magia;
Practica magistri Raymundi de compositione lapidis philosophorum;
Superadditio totius operis Raymundi Lulli)
Incipit/explicit:
Scias, carissime fili, naturae cursum esse reformatum (
Incipit compendium artis magicae secundum cursum naturae
reformatum ...) .../ ... secundum quod medicinae fuerint in
illis, vel ad album vel ad rubeum. 3rd ch.: Accipe (Recipe)
nigrum nigrius nigro ...
Referencias: S 21, 22; HLF 123, 127, 282; Gl lk, lp, mm,
mm2, of; HMES IV, 48, 630-631; TK 22, 674, 1385
Ediciones: Nürnberg 1546 (RD 94); Köln1567 (RD
109); Basel 1610 (RD 164); Genève 1702 (RD 285)
Manuscritos: Barcelona, BC, 1740; Bern, Bürgerbibl.,
B 44; Bologna, BU, 142 (109); Bologna, BU, 270 (457) V.1;
Bologna, BU, 270 (457) XXXVI.3; Cambridge, Trinity College, 1407;
Firenze, BML, Ashb. 190; Firenze, BML, Gaddi reliq. 174; Firenze,
BNC, II iii 27; Firenze, BNC, Pal. 792; Firenze, B. Riccardiana,
390; Firenze, B. Riccardiana, 942; København, KB, Gl. kgl. S.
3498; Leiden, BR, Voss. Chym. O.8; London, BL, Sloane 1091;
London, WML, 443; London, WML, 444; London, WML, 526; London,
WML, 3563; London, WML, 3574; Madrid, BN, 17714; Milano, B.
Ambrosiana, D 130 Inf.; Milano, B. Ambrosiana, G 66 Inf.; Orléans,
B. Municipale, 291; Oxford, BL, Ashm. 1484; Stuttgart, W ürttembergische
Landesbibl., HB XI 48; Toledo, B. del Cabildo, 96-39; Wien, ÖNB,
5487; Wien, ÖNB, 12834; Wolfenbüttel, HAB, 3107; Yale, BLMC, 12
Nota: Breve práctica alquímica sobre la
extracción de la quinta esencia, la cual es definida como "magia"
al comienzo del texto. Se cita el Testamentum
y el Compendium animae transmutationis metallorum.
Sin alfabetos o figuras.
I.14 COMPENDIUM DE SECRETIS MEDICINIS
Incipit/explicit:
Rex serenissime et illustrissime, pluries a me .../ ... omnes
autem pauperes tibi commendo.
Referencias: S 20; HLF 277; Gl mh; TK 1361
Manuscritos: Firenze, BNC, XVI.49; Firenze, B.
Riccardiana, 803; Oxford, BL, lat. misc. 40
Nota: Secretos médico-alquímicos basados en la
quinta esencia.
I.15 COMPENDIUM ET LIBER LUMEN LUMINUM DE INTENTIONE ALCHIMISTARUM
Incipit/explicit:
Rex serenissime et amantissime fili, cum hoc arcanum occultae
philosophiae sit secretum Dei .../ ... de proiectione quomodo
dicemus.
Referencias: S 48; HLF 276; Gl mg; HMES IV, 13-14;
TK 1361
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.55; München, BS, clm 10493b; München, BS, clm
11031; Pesaro, B. Oliveriana, 1595 I
I.15A DE PARVA RADICE
Incipit: In infinitum in practica sua dicemus ...
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28
I.15B PRACTICA DE CALCINATIONE SOLIS
Incipit: Accipe
Rex serenissimum solem purum et mundum de minera ...
Referencias: S 15; HLF 275; Gl mf
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28
Nota: Breve práctica. Se citan diversas autoridades como Platón, Santo Tomás y el "magister Arnaldus".
I.16 CONCLUSIO SUMMARIA
(Repertorium ad intelligendum Testamentum et Codicillum)
Incipit/explicit:
Aqua ergo (vero) nostra philosophica tribus naturis componitur
.../ ... in hoc latet practica apud plures.
Referencias: S 23; HLF 104; Gl kr; HMES IV, 51,
648; TK 118; Singer, Catalogue, 250 xi, 259
Ediciones: Basel 1561 (RD 99); Köln1567 (RD 109)
Manuscritos: Bern, Bürgerbibl., A 78; Bologna,
BU, 168 (180); Bologna, BU, 270 (457) II.1; Cambridge, CCC, 396;
Firenze, BNC, II iii 28; Firenze, BNC, Magl. XVI.59; London, BL,
Sloane 1255; London, WML, 384; Modena, B. Estense, lat. 364; München,
BS, clm 10600; München, BS, clm 25115; München, BS, clm 26059;
Oxford, BL, Ashm. 1483; Paris, B. de l'École de Pharmacie, 33;
Paris, BN, lat. 634; Paris, BN, lat. 11202; Torino, BU, 1051;
Vaticano, lat. 5847; Yale, BLMC, 12
Nota: Breve práctica, sin alfabetos o figuras;
no se citan otras obras pseudo-Lulianas.
I.17 DE MEDICINIS
SECRETISSIMIS
(Medicina magna)
Incipit/explicit:
Proponimus namque (profecto) tibi in praesenti libro (Recipe
aquae benedictae quae alio nomine aqua vitae vocatur ...) .../
... et repletione si dicta medicina bibatur.
Referencias: S 51; HLF 88; Gl jz, km, kn; HMES
IV,56; TK 1138-9
Ediciones: Basel 1572 (RD 116); Basel 1600 (RD
147)
Manuscritos: Cambridge, Trinity College, O. VIII.
28; Firenze, BNC, Magl. XVI.43; Firenze, BNC, Magl. XVI.76;
Milano, B. Ambrosiana, D 130 Inf.; Modena, B. Estense, lat. 134;
Montserrat, B. del Monastir, 482; München, BS, clm 10599;
Napoli, BN, Fondo San Martino Aggiunti, 13; Oxford, BL, lat. misc.
40; Paris, B. du Musée Condé à Chantilly, 332; Paris, BN, lat.
7150; Roma, B. Corsiniana, 129; Überlingen, Leopold-Sophien
Bibliothek, 160; Vaticano, lat. 5847; Vaticano, Ottob. lat. 1853;
Venezia, BNM, lat. Z 325
Nota: Tratado médico-alquímico enlazado con el
Liber de secretis naturae. Contiene una panacea con
cantidad de ingredientes.
I.18 DE VIGINTI QUATTUOR EXPERIMENTIS TOTIUS NATURAE CREATAE
Incipit:
Raymundus volens se contristari ...(not seen)
Referencias: S 33; HLF 308; Gl nm; HMES IV, 636;
TK 1316
Manuscritos: München, BS, clm 10590
Nota: El único manuscrito conocido de este
tratado lo tiene como adición a una auténtica obra Luliana;
también, y de acuerdo con Salzinger, se citan otras obras auténticas
en su texto.
I.19 ELUCIDATIO TESTAMENTI
Incipit/explicit:
Quam plurimos libros diversarum operationum .../ ... claudit et
aperit, cuius nomen sit benedictum.
Referencias: S 29; HLF 105; Gl ks; HMES IV, 24 n.69;
TK 1162
Ediciones: Basel 1572 (RD 116); Basel 1600 (RD
147); Genève1702 (RD 285)
Manuscritos: Dresden, SächsischeLandesbibl., N
177; Firenze, B. Riccardiana, 942; Leiden, BR, Voss. Chym. F 29;
Leiden, BR, Voss. Chym. Q 33; London, WML, 3557; London, WML,
3563; Montserrat, B. del Monastir, 482; San Marino (California),
H.E. Huntington Library, s.n.; Wolfenbüttel, HAB, 3144; Wolfenbüttel,
HAB, 3641
Nota: Breve tretado cuyo autor intenta
simplificar la parte teórica del Testamentum. Insiste
en la singularidad de la piedra y la simplicidad de la obra alquímica.
No confundir con el tratado Lucidarium Testamenti.
I.20 EPISTOLA
ACCURTATIONIS
(Epistola accurtatoria lapidis ad Robertum Anglorum regem)
Incipit/explicit:
Cum ego Raymundus de insula Maioricarum .../ ... cuius nomen
benedictum sit in aeternum.
Referencias: S 31; HLF 112; Gl kz; HMES IV, 24,
623, 625; TK 296; Singer, Catalogue, 250; Corbett I, 190,
270
Ediciones: Köln1567 (RD 110); Basel 1572 (RD
116); Basel 1600 (RD 147); Genève1702 (RD 285)
Manuscritos: Bern, Bürgerbibl., A 78; Bethlehem
(Penn.), Lehigh University Library, 1; Bologna, BU, 138 (104);
Bologna, BU, 142 (109); Bologna, BU, 164 (153); Bologna, BU 270 (457)
V.1; Bologna, BU 270 (457) XXXIII.3; Bologna, BU, 270 (457) XXXVI.3;
Boston, Medical Library, 18; Cambridge, CCC, 112; Cambridge,
Trinity College, 1199; Edinburgh, Univeristy Library, 141;
Firenze, BML, Gaddi reliq. 174; Firenze, BNC, II iii 27; Firenze,
BNC, Magl. XVI.25; Firenze, BNC, Pal. 792; Firenze, BNC, Pal.
1051; Firenze, B. Riccardiana, 390; Firenze, B. Riccardiana, 942;
Kassel, Landesbibl., Chem. Folio 13; København, KB, Gl. kgl.
1713; København, KB, Gl. kgl. S 3498; Leiden, BR, Voss. Chym. O.5;
Leiden, BR, Voss. Chym. O.8; Leiden, BR, Voss. Chym. Q.2; Leiden,
BR, Voss. Chym. Q.33; London, BL, Sloane 1118; London, BL, Sloane
3457; London, WML, 384; London, WML, 385; London, WML, 444;
London, WML, 450; London, WML, 3563; Madrid, BN, 7443; Modena. B.
Estense, lat. 364; München, BS, clm 10590; München, BS, clm
10600; München, BS, clm 24111; Oxford, BL, Ashm. 1047; Oxford,
BL, Ashm. 1471; Oxford, BL, Ashm. 1480; Oxford, BL, Ashm. 1484;
Paris, BN, lat. 14008; Paris, BN, franç.2018; Paris, BN, franç.19960;
Poppi, B. Comunale, 59; Reggio Emilia, B. Municipale, MS vari E
10; Rimini, B. Civica Gambalunghiana, 88; Toledo, B. del Cabildo,
96-32; Vaticano, lat. 5847; Wien, ÖNB, 2474; Wien, ÖNB 5230;
Wien, ÖNB 5487; Wien, ÖNB, 5509; Wien, ÖNB, 5510; Wolfenbüttel,
HAB, 3076; Wolfenbüttel, HAB, 3284; Wolfenbüttel, HAB, 3641;
Yale, BLMC, 12; Yale, BLMC, 19
Nota: Una de las más famosas y extendida obra
del corpus alquímico pseudo-luliano. Es una breve práctica que
trata sobre los tres tipos de piedras: ( mineralis, vegetalis,
animalis). Se nos muestra el único método posible para acortar
el proceso operativo que permite su obtención, proceso que se
realiza por medio de diversas quintas esencias(vitrioli, aquae
ardentis etc.). Contiene una atribución explicita a Ramón (cfr.
Incipit) y está dedicada al Rey Roberto. Contiene alfabeto y
parece citar el Liber de conservatione vitae humanae.
Se citan diversas partes del Liber de secretis naturae.
I.21 EXPERIMENTA
Incipit/explicit:
Ego Raymundus Lullus de insula Maioricarum ...(I) Accipe tartarum
utriusque vini, tam albi quam rubei .../ ... praesens opusculum
optato fine claudatur.
Referencias: S 32; HLF 110; Gl kx, ve; HMES IV,
60, 636; TK 25, 491; Corbett II, 110
Ediciones: Basel 1572 (RD 116); Basel 1600 (RD
147); Genève1702 (RD 285)
Manuscritos: Bologna, BU, 142 (109); Erlangen,
Universitätsbibl., lat. 871; Firenze, BNC, Magl. XVI.43; Kassel,
Landesbibl., Chem. Quarto 34; London, WML, 452; London, WML, 3563;
Milano, B. Ambrosiana, D 130 Inf.; Montpellier, B. de l'École de
Médécine,482; München, BS, clm 10590; Wien, ÖNB, 11378
Nota: Treinta y cuatro experimentos alquímicos
extractados de diversas obras pseudo-Lulianas y Arnaldianas. Sin
alfabetos o figuras.
I.22 FONS SCIENTIAE DIVINAE PHILOSOPHIAE
Incipit/explicit:
Serenissimi reges amantissimi et catholici ... A me quaesivisti
ut aliqua ex secretis meis .../ ... quoniam in illis videbitis
veritatem.
Referencias: S 34; HLF 285; Gl kl; TK 1438
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.45; Graz,
Universitätsbibl., 42; München, BS, clm 10493d; München, BS,
clm 11032; Pesaro, B. Oliveriana, 1595 III
Nota: La alquimia es comparada a la sabiduría
de Adán y el espíritu alquímico al Spiritus domini que flotaba
sobre las aguas al comienzo de la Creación.
I.23 HISTORIA QUANDO RAYMUNDUS LULLUS, MAIORICANUS COMES, SCIENTIAM TRANSMUTATIONIS DIDICERIT ET QUANDO AC QUA DE CAUSA TRAIECERIT IN ANGLIAM AD REGEM ROBERTUM
Incipit/explicit:
In nomine domini Iesu Christi ego Raymundus Lullus .../ ... et
occultaverunt omnia secreta naturae.
Referencias S 36; HLF 261; Gl ls; TK 491
Ediciones: M. Pereira, La leggenda di Lullo
alchimista, "Estudios Lulianos" 27 (1987), pp. 145-163.
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.50; Graz,
Universitätsbibl., 42; München, BS, clm 10493d; München, BS,
clm 11032; Pesaro, B. Oliveriana, 1595 III
Nota: Una de las obras más tardías y la más
completa versión de la leyenda del Llull alquimista.
I.24 LAPIDARIUM ULTIMUM SECRETISSIMUM
Incipit/explicit:
O clemens Domine Deus magne qui caelum et terram .../ ... contra
serpentes et bestias malas.
Referencias: S 40; HLF 291; Gl mu
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.53
Nota: Tardía elavoración sobre la fabricación
de gemas artificiales; se cita en el Liber angelorum de
conservatione vitae humanae.
I.25 LIBELLUS DE MERCURIO SOLO
Incipit/explicit:
Est lapis unus, medicina una in qua magisterium .../ ... et
praestat ei faciem iuvenilem, ut scribitur in libro Pietatis.
Referencias: HLF 109; Gl kw; HMES IV, 644; TK
511; Singer, Catalogue, 508
Ediciones: Basel 1561 (RD 99)
Manuscritos: Napoli, BN, VIII.D.17
Nota: La plata viva es la única materia
requerida para la obra alquímica: la piedra de los filósofos se
realiza por la unión de mercurium calcinatum (caliente y seco) y
de mercurium sublimatum (frio y húmedo). Sin citas de otras
obras del corpus pseudo-Luliano, sin alfabetos ni figuras.
I.26 LIBER AD FACIENDUM
AURUM POTABILE
(De compositione et virtutibus auri potabilis)
Incipit/explicit:
Fili doctrinae, postquam ego Raymundus Lullus vobis declaravi
quod .../ ... atque in illius multiplicatione in quantitate in
huius tractatus consummatione.
Referencias: S 14; HLF 272; Gl mc; HMES IV, 57,
632; TK 559
Manuscritos: Cambridge, CCC, 99; London, BL,
Sloane 1091; Manchester, John Rylands Library, lat. 65; Paris,
BN, lat. 7150; Vaticano, lat. 5847
Nota: El oro potable es la más perfecta
medicina, además definida como "humidum radicale" en
el texto. Recetas para obtenerlo, quizás enlazado con este
texto, están copiadas Thorndike, HMES IV, 58, 632. Otras recetas
similares se han encontrado en Florencia, BNC, II iii 28 ( Secretum
Dei Altissimi de auro potabile); Milán, B. Ambrosiana, C 12
Sup. ( Ad aurum potabile). Una serie de breves tratados
sobre este tema se encuentra en MS Palma, BF, 17 (3/9). Cfr. I.54.
I.27 LIBER AD SERENISSIMAM REGINAM ELEONORAM
Incipit/explicit:
Beatissimus Deus sempiternus creator arcanorum .../ ...et fac
magisterium narratum.
Referencias: S 59; HLF 303; Gl ng; TK 174
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.56; München,
BS, clm 10493b; München, BS, clm 11031; Pesaro, B. Oliveriana,
1595 I
Nota: Secretos alquímicos para uso cosmético y
para fabricar gemas artificiales.
I.28 LIBER ANGELORUM DE CONSERVATIONE VITAE HUMANAE ET DE QUINTA ESSENTIA
Incipit/explicit:
Deus gloriosissimus, Deus altissimus, Deus magnus .../...
viduarum ac templorum Dei sacrorum.
Referencias: S 2; HLF 287; Gl mq; TK 408
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.51; Graz, Universitätsbibl., 42; München, BS,
clm 10493d; München, BS, clm 11032; Pesaro, B. Oliveriana, 1595
III; Wien, ÖNB, 11282
Nota: Obra médico-alquímica sobre la quinta
esencia del vino. La obra alquímica tiene un significado
religioso y debe ser aplicada en beneficio del pobre
I.29 LIBER ANGELORUM
TESTAMENTI EXPERIMENTORUM
(Liber magnorum experimentorum)
Incipit/explicit:
Adoro te Deus pater omnipotens .../ ... facies praecepta Domini
nostri Iesu Christi.
Referencias: S 1; HLF 288; Gl. mr; TK 68
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.54; Mainz,
Priesterseminar, s.n. (1); München, BS, clm 10493b; München,
BS, clm 11031; Pesaro, B. Oliveriana, 1595 I; Vaticano, Barb. lat.
215
Nota: Los experimentos son generalmente
derivaciones del Testamentum, de cuyo texto es una
actualización tardía. La primera materia es identificada con la
orina. El marco religioso es acentuado por la repetida mención
de los ángeles y por la definición de los alquimistas "verus
Dei sacerdos".
I.30 LIBER ARTIS COMPENDIOSAE QUI VADEMECUM NUNCUPATUR
Incipit/explicit:
Tinctura ignis est melior omnibus tincturis .../ ... combustibile
et corporale ex vi suae propriae naturae.
Referencias: S 12; HLF 111; Gl ky; HMES IV, 61;
TK 1573
Ediciones: Frankfurt 1550 (RD 96); Basel 1572 (RD
116); Basel 1600 (RD 147); Genève 1701 (RD 285)
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.47;
Firenze, B. Riccardiana, 923; Montserrat, B. del Monastir, 482
int. VII; Oxford, BL, Ashm. 1480; Paris, B. de l'Arsenal, 3019
int. III
Nota: Un breve sumario de la Theorica
Testamenti.
I.31 LIBER CAELESTIS
(Thesaurus thesaurorum)
Incipit/explicit:
Fili carissime, esto semper humilis .../ ... ut omnia facias cum
suo adiutorio.
Referencias: S 76; HLF 290; Gl mt
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.50; München, BS, clm10493c; München, BS, clm
11032; Pesaro, B. Oliveriana, 1595 IV
Nota: Conocimientos necesarios para los
alquimistas que hacen "spiritum vegetabilem, sicut mulier
infantem in utero generat operante natura". Con una breve
historia de los reyes y los filósofos que enseñaron alquimia
I.32 LIBER DE CONSERVATIONE VITAE HUMANAE
Incipit/explicit:
Intendimus (intendo) componere rem admirabilem tactam .../ ...
nisi in vero auro puro de minera creato iussu ipsius Dei.
Referencias: S 24; HLF 91; Gl iu; HMES IV, 634;
TK 757
Ediciones: Strasburg 1616 (RD 179)
Manuscritos: Firenze, B. Riccardiana, 942; Kraków,
B. Jagiellonska, 839; Modena, B. Estense, lat. 134; Modena, B.
Estense, lat. 354; München, BS, clm 10599; Padova, B. Antoniana,
XXIII, 617; Paris, BN, lat. 15096; Wien, ÖNB, 11342
Nota: Es un tratado médico, sin temas específicamente
alquímicos. Enseña a preservar y a restablecer la juventud
"per conservationem spirituum caloris in suo esse et
temperantia" y es similar a R. Bacon, De conservatione
iuventutis. Cfr. Además el incipit de el De vita
philosophorum, atribuido a Arnau de Vilanova (ed. A. Calvet,
"Chrysopoeia" IV, 1990-91).
I.33 LIBER DE INTENTIONE
ALCHIMISTARUM
(Donum Dei)
Incipit/explicit:
Laus sit Deo qui gratiam nobis contulit ...Posteaquam per valde
longum tempus nostram vitam exercuimus .../ ...reddimus et
committimus in praesentem custodiam.
Referencias: S 37; HKF 107; Gl ku; HMES IV, 49,
635, 638; TK 1066, 1206
Ediciones: Basel 1561 (RD 99)
Manuscritos: Bern, Bürgerbibl., A 78; Bologna,
BU, 271 (458); Firenze, BNC, II iii 27; London, WML, 384;
Manchester, John Rylands Library, lat. 65; Oxford, BL, Digby 162;
Überlingen, Leopold-Sophien Bibl., 160; Vaticano, lat. 5846;
Venezia, BNM, lat. VI. 215; Wien, ÖNB, 11342
Nota: Esta obra es citada por el autor del Testamentum
como escrita por él mismo pero no incluye alfabetos ni figuras.
De acuerdo con HMES III, p. 626, puede ser la obra de un tal
Bernardus: además el texto muestra diversas similaridades con la
obra alquímica escrita por Bernard of Treviri. El alquimista
habla sobre su viaje y sobre la demanda de la "lapis
philosophorum" que hizo con tres socios: un teólogo, un
"eques et doctor in legibus" y un comerciante. El título
Donum Dei recuerda una obra homónima de John Dastin.
I.34 LIBER DE
INVESTIGATIONE SECRETI OCCULTI
(Clausula testamenti; Tractatus scrutationis seu investigationis
secretorum; Vademecum)
Incipit/explicit:
Quia homo est magis nobile animal de mundo ...Alchimia est ars
artificialis ex naturalibus principiis procedens .../ ...de igne
communi in tripode secreti. 2nd part: Ista est secunda pars huius
libri quae est de alphabeto ...; 3rd part: Ista est tertia pars
quae est de practica huius secreti ...
Referencias: S 38; HLF 283, 284; Gl mn,mo; HMES
IV, 9, 54, 638-9, 640; TK 779, 1219; Singer, Catalogue, 252, 254
Ediciones: M. Pereira, Un lapidario
alchemico: il 'Liber de investigatione secreti occulti'
attribuito a Raimondo Lullo. Studio introduttivo ed edizione,
"Documenti e Studi sulla Tradizione Filosofica Medievale"
I,2 (1990), pp. 549-603.
Manuscritos: Bern, Bürgerbibl., A 78; Bologna,
BU, 142 (109); Bologna, BU, 168 (180); Bologna, BU, 270 (457) II.1;
Bologna, BU, 270 (457) V.1; Bologna, BU, 270 (457) XXXVI.3;
Budapest, Országos Széchényi Könyvtár, 202; Firenze, BNC, II
iii 27; Firenze, BNC, Magl. XVI.133; Firenze, B. Riccardiana, 942;
København, KB, Gl. kgl. S. 236; Leiden, BR, Voss. Chym. O 3;
London, BL, Harley 5399; London, BL, Sloane 2128; London, WML,
526; Milano, B. Ambrosiana, D 130 Inf.; Modena, B. Estense, lat.
364; München, BS, clm 10600; Orléans, B. Municipale, 291;
Oxford, BL, Ashm. 1484; Palma, BF, 17 (3/9); Paris, BN, lat. 7163;
Parma, B. Palatina, 1427; Vaticano, lat. 5847; Vaticano,
Capponiani lat. 254; Venezia, BNM, lat. VI. 215; Wien, ÖNB, 2474;
Wien, ÖNB, 5485; Yale, BLMC, 12
Nota: Es uno de los textos más interesantes del
corpus. Elementos marcadamente Lulianos están presentes: no sólo
figuras, un árbol y un alfabeto, sino además recursos
conceptuales como las correlaciones. La alquimia, la piedra o el
principio de transmutación, es el secreto que no puede ser
producido por la naturaleza solamente; necesita de la obra
humana, del artificium. La piedra de los filósofos es vegetal,
animal y mineral; su propósito es la generación, y por tanto
debe ser generada por sustancias vivas ("de substanciis
vivis"). El verdadero principio de la alquimia es la orina
humana. La parte práctica de este tratado es un "ars
lapidifica" muy cercano al que se describe en el Liber
lapidarii y en el Compendium animae transmutationis
metallorum, solo que empleando orina como primera materia en
vez de aguas alquímicas o la quinta esencia del vino.
I.35 LIBER DE LAPIDE ET OLEO PHILOSOPHORUM
Incipit/explicit:
Si vis facere aquam vitae .../ ...corporum et spirituum secundum
Raymundum Lullium dicta sufficiant.
Referencias: S 43; HLF 120; Gl lh; TK 1470
Ediciones: Basel 1610 (RD 164); Genève 1702 (RD
285)
Manuscritos: Firenze, B. Riccardiana, 390;
Paris, BN, franç.19069; Toledo, B. del Cabildo, 96-39
Nota: Breve práctica que trata la perfecta
"aqua vitae". No hay alfabetos ni figuras ni
procedimientos específicamente Lulianos. En el MS Riccardiana
390 parece que se considera un capítulo a la Potestas
divitiarum (cfr. I.56).
I.36 LIBER DE MODO SUBLIMANDI VIVUM ARGENTUM
Incipit/explicit:
Omnipotens sempiterne Deus fortis et potens .../ ...vivit et
regnat in saecula saeculorum amen.
Referencias: S 53; HLF 295; Gl my; TK 944
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.58; München,
BS, clm 10493c; München, BS, clm 11032; Pesaro, B. Oliveriana,
1595 IV
Nota: Breve práctica en la cual se enseña a
extraer "argentum vivum" del cinabrio.
I.37 LIBER DE PRAEPARATIONE HOMINIS PRO MAIORI OPERE CREATIONIS TOTIUS NATURAE ANIMALIS
Incipit/explicit:
Fili carissime et princeps serenissime, maximum arcanum tibi volo
revelare ...O Domine, Jesu Christe, qui in hoc mundo venisti .../
...et erit aqua perfecta pro separatione hominis.
Referencias S 58; HLF 307; Gl nl
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.61
Nota: La piedra extraida del cuerpo humano es más
poderosa y más perfecta que la "lapis vegetabilis". El
hombre debe ser preparado con remedios y una dieta con el fin de
obtener una piedra humana pura
I.38 LIBER DE SACRATA SCIENTIA BEATI JOANNIS EVANGELISTAE
Incipit/explicit:
Carissimi fratres, Deus magnus, Deus caritatis, Deus pius et
misericors in hoc demonstravit caritatem suam .../ ...tradi
nocentium et dirum crucis subire tormenti.
Referencias: S 61; HLF 273; Gl md
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.57; München,
BS, clm 10493c; München, BS, clm 11032; Pesaro, B. Oliveriana,
1595 IV
Nota: Texto místico sobre la quinta esencia. La
alquimia es la verdadera y más noble filosofía. Con una figura
alquímica.
I.39 LIBER DE SECRETIS NATURAE SEU DE QUINTA ESSENTIA
Incipit/explicit:
Contristatus erat Raymundus ...Deus gloriosus, cum tuae sublimis
bonitatis ...Ordimur namque tibi fili .../ ...Christi custodire
commendavit. 3rd part: Haec est tertia distinctio ...
Referencias: S 13, 27, 66; HLF 114, 124; Gl jv,
lc, lm, ml, oj; HMES IV, 39, 648; TK 263, 408, 602, 1018; Singer,
Catalogue, 255; Corbett I, 136
Ediciones(todas las ediciones están incompletas):
Venezia 1514 (RD 50); Augsburg 1518 (RD 71); Venezia 1521 (RD 77);
Lyone 1535 (RD 85); Strasburg 1541 (RD 91); Venezia 1542 (RD 92);
Nürnberg 1546 (RD 94); Basel 1562 (RD 99); Köln 1567 (RD 110);
Ursell 1602 (RD 151); Strasburg 1613 (RD 174); Strasburg 1616 (RD
179); Strasburg 1659 (RD 239); M. Pereira, Filosofia naturale
lulliana e alchimia. Con l'inedito epilogo del 'Liber de secretis
naturae seu de quinta essentia', "Rivista di Storia
della Filosofia" 41 (1986), pp. 747-780.
Manuscritos: Barcelona, BC, 1727; Barcelona, BC,
1740; Bern, Bürgerbibl.,A 78; Bethlehem (Penn.), Lehigh
University Library, 1; Bologna, BU, 142 (109); Bologna. BU, 168 (180);
Bologna, BU, 169 (181); Bologna, BU, 270 (457) V.2; Bologna, BU,
270 (457) XII.6; Brrokland D.C., Holy Name College, 16;
Cambridge, CCC, 112; Cambridge, CCC, 395; Cambridge, CCC, 396;
Cambridge, Trinity College, 1199; Cambridge, Trinity College,
1407; Canterbury, Cathedral Library, 50; Firenze, BNC, II iii 27;
Firenze, BNC, Magl. XV.22; Firenze, BNC, Magl. XVI.40; Firenze,
BNC, Magl. XVI. 133; Firenze, BNC, Pal. 792; Firenze, BNC, Pal.
948; Leiden, BR, Voss. Chym. Q 33; London, BL, Harley 5399;
London, BL, Sloane 75; London, BL, Sloane 1091; London, BL,
Sloane 2170; London, BL, Sloane 3604; London, WML, 186; London,
WML, 452; Madrid, B. de la Academia de la Historia, 9-31-8-7117;
Madrid, BN, 7443; Mainz, Priesterseminar, 220; Milano, B.
Ambrosiana, D 216 Inf.; Milano, B. Ambrosiana, D 512 Inf.;
Modena, B. Estense, lat. 355; Modena, B. Estense, lat. 364;
Montpellier, B. de l'École de Médécine,479; München, BS, clm
10573; München, BS, clm 24111; Oxford, BL, 645; Oxford, BL, 879;
Oxford, BL, Ashm. 1437; Oxford, BL, Ashm. 1471; Oxford, BL, Ashm.
1484; Oxford, CCC, 244; Palma, BF, 17 (3/9); Palma, CPL, 2;
Palma, B. Vivot, s.s. (Papeles varios, 4); Paris, B. Mazarine,
3501; Paris, BN, lat. 7164; Paris, BN, lat. 7167; Paris, BN, lat.
7177; Paris, BN, lat. 12969; Paris, BN, 14008; Reggio Emilia, B.
Municipale, Mss. vari E 10; Vaticano, Reg. lat. 1468; Vaticano,
Ross. lat. 576; Vicenza, B. Comunale Bertoliniana, 328; Wien, ÖNB,
5485; Wien, ÖNB, 5509; Wien, ÖNB 11333; Wien, ÖNB, 11342;
Wien, ÖNB, 12834; Wolfenbüttel, HAB, 3284; Yale, BLMC, 12
I.39A DE CURA INDIVIDUORUM
Incipit: Ista
est regula infrascripta datur de lineis quae oriuntur ...
Referencias: TK 781
Manuscritos: Bruxelles, B. Royale, 3751; London,
WML, 443; Vaticano, lat. 5847
I.39B TRACTATUS SEPTEM ROTARUM QUARUM SEX SUNT VOLUBILES
Incipit:
Protinus ut ars et scientia transmutatoria de qua in praecedenti
volumine edisseruimus ...
Referencias: S 60; HLF 280; Gl mk; TK 1145;
Singer, Catalogue, 246-7
Manuscritos: Bern, Bürgerbibl., B 44;
Bruxelles, B. Royale, 3751; Cambridge, CCC, 112; Canterbury,
Cathedral Library, 50; Mainz, Priesterseminar, 220; München, BS,
clm 10576
Nota: Es una de las dos obras básicas (con el Testamentum) del corpus alquímico pseudo-Luliano. Está relacionado con el Liber de consideratione quintae essentiae escrito por Joan de Rupescissa en torno a 1351-52, y tratando la triple división de la alquimia: medica, transmutatoria y lapidífica. Fue el principal vehículo para la difusión de la práctica alquímica basada en la quinta esencia del vino. La tercera distinción circuló como un texto independiente, algunas veces con el título citado en I.39a. La relación de I.39b con el texto principal es más incierta.
I.40 LIBER DE SECRETO OCCULTO NATURAE CAELESTIS
Incipit/explicit:
Fili carissime et amantissime, gloriosus Dominus Deus ordinavit
quod quintam essentiam .../ ...in mentem tuam, ut omnia facias
sicut tibi praecepimus.
Referencias: S 63; HLF 289; Gl ms; TK 559
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.45; Graz, Universitätsbibl., 42; Mainz,
Priesterseminar, s.n. (1); München, BS, clm 10493d; München,
BS, clm 11032; Pesaro, B. Oliveriana, 1595 III
Nota: Sobre la quinta esencia, en contra de los
malos alquimistas que ignoran el verdadero 'argentum vivum'.Sin
alfabetos o figuras.
I.41 LIBER DE SECRETO OCCULTO SALIS URINAE
Incipit/explicit:
Rex illustrissime et serenissime .../ ...qui continet in se omnem
perfectionem et fortissimus et super omnia in terris.
Referencias: S 62; HLF 265; Gl lw; TK 1360
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI. 58
Nota: Es descrita la destilación de la orina.
I.42 LIBER DE SECRETO SECUNDO LAPIDIS PHILOSOPHICI
Incipit/explicit:
Gravissime vir Roberte ...Est autem alius modus nobilior
transmutandi .../ ... tibi dicta in annis tribus cum Dei vountate.
Referencias: S 65; HLF 262; Gl lt; TK 506, 591
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI. 45; Mainz, Priesterseminar, s.n. (1)
Nota: Procesos alquímicos para obtener la
piedra de los filósofos, aquí llamada "ovum philosophorum",
Por medio de los tres tipos de azufre (animal, vegetal y mineral).
I.43 LIBER DE VASIS MAGNO MAGISTERIO OPPORTUNIS
Incipit/explicit:
Fili carissime, sequens vas est illud cum quo aquam vitae facere
.../ ... de quo habes particularem tractatum in arte maiori
necessaria.
Referencias: S 77; HKF 297; Gl na; TK 559
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.55
Nota: Vasos utilizados en las diversas
operaciones alquímicas. MS II iii 28 tiene excelentes
ilustraciones de diversos vasos.
I.44 LIBER DIVINITATIS
Incipit/explicit:
Laus Deo, sint gratiae bonitatis, pietatis et misericordiae, qui
donavit nobis rem .../ ...fructum rubedinis et claritatis.
Referencias: S 28; HLF 271; Gl kk; TK 812, 813
Manuscritos: Modena, B. Estense, lat. 364; München,
BS, clm 10600; Paris, BN, lat. 7161; Vaticano, lat. 10811
Nota: Misteriosos secretos de la alquimia.
I.45 LIBER LAPIDARII
(Liber de compositione lapidis mineralis; Practica lapidum
pretiosorum)
Incipit/explicit:
Deus in veritate tua incipio in primis tractare generationem
lapidum (Deus in virtute tuae sanctae trinitatis incipio tractare
...) ...Et primo fili tibi dicemus (Et fili primo indiges ...)
.../ ...istam aquam potes custodire semper. 2nd part: Tu fili in
virtute sanctae trinitatis accipias de aqua mercurii ... Version
abridged at the beginning: Omissis praeambulis necessariis ...
References: S 42; HLF 113; Gl la, lb; HMES IV, 640-642, 645; TK
409, 517
Ediciones: Basel 1610 (RD 164)
Manuscritos: Bern, Bürgerbibl., A 78; Bologna,
BU, 20 (12) I.9; Cambridge, CCC, 112; Firenze, BML, Ashb. 190;
Firenze, BNC, II iii 27; Genève, B. Publique et Universitaire,
lat. 82; London, WML, 444; London, WML, 526; Modena, B. Estense,
lat. 134; München, BS, clm 10599; Oxford, BL, Ashm. 1471;
Oxford, BL, Ashm, 1483; Oxford, BL, Ashm. 1484; Oxford, CCC, 244;
Paris, BN, lat. 7150; Toledo, B. del Cabildo, 96-39; Vaticano,
Pal. lat. 381; Wien, ÖNB, 5230; Wien, ÖNB, 5487; Wien, ÖNB,
5509; Wolfenbüttel, HAB, 3076; Yale, BLMC, 12
Nota: Una de las más antiguas obras del corpus,
expícitamente enlazada con Testamentum, pero sin
alfabetos ni figuras. Trata la manera de fabricar gemas
artificiales empleando tres principios: "argentum vivum,
aquae subtiles, virtutes stellarum'" Lleva una acertada reseña
sobre la diferencia entre alquimia como arte transmutatorio y
alquimia como fabricadora de piedras en el capítulo "De
generatione lapidis et de diversitate sui operis".
I.46 LIBER LUCIDARIUS COMPOSITUS SUPER ULTIMO TESTAMENTO
Incipit/explicit:
Rex serenissime et amantissime fili, pluries ac pluries me
rogasti .../ ...completo de hoc auro potabili soluto pro
medicinis creandis.
Referencias: S 44; HLF 293; Gl mw; HMES IV, 13-14;
TK 1361
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.55
Nota: Tratado sobre el oro potable enlazado con
el Testamentum novissimum.
I.47 LIBER LUCIS MERCURIORUM
Incipit/explicit:
Iamdudum rex serenissime de transmutatione metallorum locuti
sumus ...In virtute de A accipe B album odoriferum .../ ...et ad
finem gaudia aeternalia possidebis.
Referencias: S 46; HLF 116; Gl le, oa; HMES IV,
642; TK 648
Ediciones: Basel 1572 (RD 116); Basel 1600 (RD
147); Genève 1702 (RD 285)
Manuscritos: Bologna, BU, 142 (109); Firenze,
BNC, II iii 28; Firenze, Magl. XVI.40; Firenze, BNC, Magl. XVI,105;
Firenze, BNC, Magl. XVI.133; Firenze, B. Riccardiana, 942;
Milano, B. Ambrosiana, R 118 Sup.; Modena, B. Estense, lat. 134;
Montserrat, B. del Monastir, 482; München, BS, clm 10590; München,
BS, clm 10599; München, BS, clm 25103; Oxford, BL, Ashm. 1450;
Padova, BU, 1380; Paris, BN, nouv. acquis. lat. 634; Paris, BN,
franç.14798; Philadelphia, University of Pennsylvania Library, 1;
Vaticano, lat. 5847; Wien, ÖNB, 5485
Nota: Sumario práctico acerca de la composición
del "menstruum vegetabile", fundamentalmente
emparentado con el Testamentum y el Codicillus.
I.48 LIBER NATURAE ET LUMEN NOSTRI LAPIDIS
Incipit/explicit:
Rex scias quod spiritus domini ferebatur super aquas .../ ...quoniam
viso nobis me traditurum omnia secreta sibi.
Referencias: S 54; HLF 298; Gl nb; HMES IV, 12;
TK 1361
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.51
Nota: Teoría de la transmutación y sus
relaciones con temas cosmológicos.
I.49 LIBER SECRETI
SECRETORUM
(Alphabetum divinum de lapide minerali et de definitione
alchimiae; Practica testamenti)
Incipit:explicit:
Rex serenissime et amantissime fili, divina potentia omnia
ordinavit .../ ...et sic est finita specificatio primae tabulae
ad laudem Dei.
Referencias: S 64; HLF 129; Gl lz; TK 1361
Editiones: Köln1592 (RD 139)
Manuscritos: El Escorial, g.II.5; München, BS,
clm 25105; München, BS, clm 27434; Oxford, BL, Ashm. 1451;
Palma, BF, (3/25); Reggio Emilia, B. Municipale, MSS vari F 82;
Roma, B. Casanatense, 3567
Nota: Es un texto misceláneo, enlazado con el Liber
de conservationae vitae humanae (I.32) y a obras herméticas.
En algunos manuscritos es confundido con la segunda parte del Testamentum
(cfr. also II.41).
I.50 LIBER SPONSALITII
Incipit/explicit:
Fili, omnes sapientes occultaverunt secreta naturae .../ ...per
Christum dominum nostrum.
Referencias: S 67; HLF 296; Gl mz; TK 560
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.57; Graz, Universitätsbibl., 42; München, BS,
clm 10493d; München, BS, clm 11032; Pesaro, B. Oliveriana, 1595
III
Nota: El casamiento alquímico, ocultado por los
antiguos sabios, es ahora revelado. El texto lleva además una
lista de alquimistas empezando desde Adán
I.51 LUCIDARIUM
TESTAMENTI AD REGEM EDOARDUM
(Elucidatio testamenti ad regem Angliae; Practica quae dicitur
secunda pars apertorii)
Incipit/explicit:
Tu in virtute Dei (de A; ipsius A) recipe solem calcinatum vel
foliatum .../ ...in perpetuum et secum tingere in infinitum.
Referencias: S 45; HLF 294; Gl mx; HMES IV, 636;
TK 1590-91
Ediciones: Basel 1610 (RD 164)
Manuscritos: Bologna, BU, 169 (181); El
Escorial, f.I. 10; London, WML, 3557; London, WML, 3563; Modena,
B. Estense, lat. 364; Montpellier, B. de l'École de Médécine,469;
Montpellier, B. de l'École de Médécine,474; Montpellier, B. de
l'École de Médécine,493; München, BS, clm 10600; Oxford, BL,
Ashm. 1490; Toledo, B. del Cabildo, 96-39; Vaticano, lat. 5847;
Venezia, BNM, lat. VI.215
Nota: A menudo confundida con la Elucidatio
testamenti (I.19), de la cual es completamente diferente. Es
un tratado en el que se describen cuatro vías para obtener la
piedra de los filósofos, aludiendo a varios capítulos Testamentum.
Dos recetas de "tincturae particulares", una de las
cuales empieza: "Recipe nigrum nigrius nigro", están
copiadas al final del texto.
I.52 LUMEN CLARITATIS ET FLOS FLORUM
Incipit/explicit:
Tempore serenissimi Roberti Anglorum regis .../ ...et paratus sum
semper oboedire mandatis tuis.
Referencias: S 47; HLF 267; Gl ly; TK 1559
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.50
Nota: Una versión tardía de la leyenda del
Llull alquimista, con un diálogo acerca de la verdad de la
alquimia.
I.53 MAGNA CLAVIS
(Magnum apertorium; Noli ire sine me)
Incipit/explicit:
Ad reddendum gratias ...Nos volumus incipere et ponere in scripto
scientiam et artem praesentem .../ ...cum modica parte corporum
imperfectorum fiunt lapides pretiosi.
Referencias : S 17; HLF 268; Gl lz
Manuscritos: Barcelona, BC, 686; Montserrat, B.
del Monastir, 205; Montserrat, B. del Monastir, 482; München,
BS, clm 10493c; München, BS, clm 11032; Palma, B. Ayamans, s.n.;
Palma, BF, 16 (2/32); Palma, CPL, 16; Palma, CPL, 18; Palma, CPL,
19; Palma, CPL, 36; Pesaro, B. Oliveriana, 1595 IV
Nota: Tratado práctico referente a la quinta
esencia y a la "terra azoquea".
I.54 MODUS ACCIPIENDI AURUM POTABILE
Incipit/explicit:
Dico igitur primo quod aurum potabile .../ ...sanitatis
conservationem exhibuit.
Referencias: HLF 120; Gl lo; TK 423
Editiones: Basel 1610 (RD 164)
Manuscritos: Toledo, B. del Cabildo, 96-39;
Vaticano, Pal. lat. 381
Nota: Cfr. Otros textos acerca del oro potable (I.26
Nota).
I.55 OPUS ABBREVIATUM SUPER SOLEM ET LUNAM
Incipit/explicit:
Deus qui in trinitate semper gaudes ...Fili regimen primi operis
est ut tu accipias de argento vivo vegetabili .../ ...sicut
dictum est in libro angelorum et aliis libris secretis.
Referencias: S 55; HLF 299; Gl nc
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28; Firenze,
BNC, Magl. XVI.55
Nota: El proceso alquímico acorde con la
naturaleza se opone a aquél descrito por un autor definido como
pagano.
I.56 POTESTAS DIVITIARUM DE COMPOSITIONE LAPIDIS PHILOSOPHICI
Incipit/explicit:
Dixit (dicit) philosophus: Accipe (sume) lapidem nostrum
benedictum qui non est lapis .../ ...et prosequere sicut in
argento docuimus.
Referencias: HLF 121; Gl li; HMES III, 686-88;
IV, 645; TK 456, 20; Corbett I, 146-148; II, 41-42
Ediciones: Basel 1610 (RD 164); Genève 1702 (RD
285)
Manuscritos: Bologna, BU, 138 (104); Bologna,
BU, 169 (181); Bologna, BU, 747 (1492); Firenze, BNC, Pal. 887;
Firenze, B. Riccardiana, 390; London, WML, 526; Madrid, BN, 2151;
Paris, BN, lat. 7165; Rimini, B. Civica Gambalunghiana, 88;
Toledo, B. del Cabildo, 96-39
Nota: Tratado práctico, muy cercano a los temas
desgranados en Codicillus. A menudo atribuido en los
manuscritos a Hortulanus.
I.57 PRAXIS QUINTAE
ESSENTIAE DE CONDITIONIBUS VINI
(Effectus aquae vini et quintae essentiae)
Incipit/explicit:
Rex illustrissime, vinum igitur ex quo aqua nostra .../ ...huic
nulla paria esse dicebat, cuius rei testis sum ego Raymundus.
Referencias: HLF 310; Gl nn; TK 1360
Manuscritos: København, KB, Gl. kgl. S 1713;
Paris, BN, lat. 17829
Nota: Breve texo sobre la destilación, sin
alfabetos ni figuras.
I.58 PRIMA MAGIA NATURALIS
Incipit/explicit:
Sciendum est rex serenissime .../ ...et in triginta diebus
poteris componere lapidem.
Referencias: S 49; HLF 305 (1); Gl ni; TK 1396
Manuscritos: Firenze, BNC, II iii 28
Nota: La alquimia tiene cuatro aplicaciones
principales: Transmutación de metales, remedios para la salud
humana, fabricación de gemas artificiales y ablandar el cristal
("quartum, omnem vitrum facere malleabile").
I.59 SECUNDA MAGIA NATURALIS
Incipit/explicit:
Fili iamdudum me rogasti .../ ...quos homines (carnales) invenire
non poterunt.
Referencias: S 50; HLF 305 (2); Gl nj; TK 560
Manuscritos: Graz, Universitätsbibl., 42; München,
BS, clm 10493d; München, BS, clm 11032; Pesaro, B. Oliveriana,
1595 III
Nota: El vino que es empleado en la destilación
es vino tinto "vinum nigrum quod Regi Roberto diximus nigrum
nigrius nigro, illud aenigmatibus illudendo". El autor da
instrucciones a cerca de las diversas maneras de elavorar el
vino, empezando por la localización de las mejores viñas.
Alabanzas al aqua vitae.
I.60 SUMMARIA LAPIDIS CONSIDERATIO ET EIUS ABBREVIATIONES
Incipit/explicit:Cum
ita sit quod natura per suum continuum cursum .../ ...parum de
dicta aqua mercurii etc.
Referencias: S 25; HLF 118; Gl lg; Tk 313
Ediciones: Basel 1561 (RD 99)
Manuscritos: Paris, BN, franç.14798
Nota: Cuatro posibilidades de acortar el proceso
alquímico de un año a seis semanas. El horno alquímico es
descrito como un símbolo del cielo, y el vaso de la mina. Sin
alfabetos ni figuras. No se hace referencia a ningún otro texto
pseudo-Luliano.
I.61 TESTAMENTUM
Incipit/explicit:
Deus qui gloriose omnipotens existis, propter amare, intelligere
et recolere ...Entia realia stantia in suis primordialibus (Principia
naturalia primordialia) .../ ...gubernata cum cultivatione non te
privabit suo fructu. Segunda parte: Alchimia est una pars
occultae philosophiae naturalis ...
Referencias: HLF 103; Gl kq, kq1, nv; HMES IV, 651-2; TK
77, 410; Singer, Catalogue, 244; Corbett I, 191, 240,
274
Ediciones (Todas las ediciones sólo incluyen
los libros primero y segundo): Köln1566 (RD 106); Köln1573 (RD
119); Ursell 1602 (RD 151); Strasburg 1613 (RD 174); Strasburg
1659 (RD 239); Rouen 1663 (RD 247); Genève 1702 (RD 285)
Manuscritos: Amsterdam, Bibliotheca Hermetica
Philosophica, 16; Barcelona, BC, 1726; Barcelona, BC, 1728; Bern,
Bürgerbibl., A 78; Bernkastel-Kues, Hospitalbibl., 83; Bologna,
BU, 270 (457) V.8; Bologna, BU, 270 (457) XXIII.1; Bologna, BU,
523 (927); Bordeaux, B. Municipale, 530; Budapest, Országos Széchényi
Könyvtár, 201; Caen, B. Municipale, 143; Cambridge, CCC, 112;
El Escorial, g.II.5; Firenze, BML, Gaddi reliq. 174; Firenze,
BNC, II iii 27; Firenze, BNC, Magl. XVI.59; Firenze, BNC, Pal.
792; Glasgow, University Library, B.C.10b.5; Leiden, BR, Voss.
Chym. O 5; London, BL, Harley 3369; London, BL, Sloane 419;
London, BL, Sloane 976; London, BL, Sloane 1255; London, BL,
Sloane 3457; London, WML, 445; London, WML, 452; London, WML, 526;
London, WML, 1041; London, WML, 3563; Madrid, BN, 18341; Madrid,
BN, 18361; Milano, B. Ambrosiana, N 223 Sup.; Milano, B.
Ambrosiana, P 148 Sup.; Milano, B. Ambrosiana, R 94 Sup.; Milano,
B. Ambrosiana, D 130 Inf.; Montserrat, B. del Monastir, 205;
Napoli, BN, VIII D 17; Oxford, BL, Ashm. 1480; Oxford, BL, Ashm.
1483; Oxford, CCC, 244; Palma, BF, 16 (2/32); Palma, BF, 17 (3/9);
Paris, B. de l'Arsenal, 3024; Paris, BN, lat. 7166; Paris, BN,
lat. 14008; Paris, BN, franç.2019; Praha, Universitní Knihovna,
Lobk. 249; Roma, B. Casanatense, 657; Sevilla, B. Capitular y
Colombina, 5-3-26; Stuttgart, Württembergische Landesbibl., HB
XI 48; Vaticano, lat. 5846; Wien, ÖNB, 5487; Wien, ÖNB, 12834;
Wolfenbüttel, HAB, 3076; Yale, BLMC, 12; Yale, BLMC, 39
I.61A BRANCAE DE TINCTURA
Incipit: Fili,
si tu volueris facere vel scire artem ...
Referencias: TK 561; Singer, Catalogue, 253 xx
Manuscrito: Cambridge, CCC, 396
I.61B DE CLAUSURIS VASORUM
Incipit:
Cucurbitae cum alembico tinctura cum receptorii ...
Referencias: TK 275; Singer, Catalogue, 266
Manuscrito: Cambridge, CCC, 396
I.61C LIBER BRANCHARUM TESTAMENTI
Incipit: Nunc
dicemus per viam practicae aliquot ramos ...
Referencias: HMES IV, 632; TK 963
Ediciones: Se editó como "Liber secundus"
de el Testamentum novissimum(I.62)
Manuscritos: Bologna, BU, 270 (457) XIV.3;
Firenze, BNC, Magl. XVI.77
I.61D LIBER MERCURIORUM
(Liber ad faciendum mercuria et elixires ex illis; Tractatus ad
faciendum ...)
Incipit: Fili,
oportet ut (necesse est quod) intelligas operationes ... Tu
accipies de liquore lunariae vel menstrualis ...
Referencias: S 52; HLF 108, 301; Gl kv, ne; HMES
IV, 643-4; TK 560; Singer, Catalogue, 246
Ediciones: Basel 1561 (RD 99); Köln 1567 (RD
109)
Manuscritos: Bern, Bürgerbibl., B 44; Bologna,
BU, 270 (457) XIV.3; Bologna, BU, 524 (928); Firenze, BML, Ashb.
190; London, WML, 384; London, WML, 444; Madrid, BN, 18341;
Modena, B. Estense, lat. 364; München, BS, clm 10600; Padova,
BU, 1380 I; Paris, BN, nouv. acquis. lat. 634; Vaticano, Pal. lat.
381 II; Wien, ÖNB, 5485
I.61E PRACTICA DE FURNIS
(De furnis et vasis; Liber patientiae; Liber tertius testamenti)
Incipit: Fili
ad componendum dictam (summam) medicinam, matrem et imperatricem
omnium medicinarum ...In hoc magisterio tres fornaces ...(Fili tu
debes intelligere quod omnia elementa ...)
Referencias: S 35, 56; HLF 312-3; Gl np, nq, nx;
HMES IV, 31, 637; TK 559; Singer, Catalogue, 248
Ediciones: Es citado como parte del "Liber
secundus" de el Testamentum novissimum (I.62; cfr.
I.61c).
Manuscritos: Bologna, BU, 270 (457) XIV.3;
Cambridge, CCC, 396; Firenze, BNC, Magl. XVI.77; London, BL,
Sloane 1091; London, WML, 444; Modena, B. Estense, lat. 364; München,
BS, clm 10599; Paris, BN, nouv, acquis, lat. 634
I.61F THEORICA
TESTAMENTI
(Forma minor testamenti)
Incipit:
Dispositiones corporis mobilis sunt tres ...
Referencias: S 71; HLF 300; Gl nd; TK 438
Manuscritos: München, BS, clm 27000; San Juan
de Capistrano (Calif.), The Library of R.B. Honeyman jr., ms. B
I.61G TRACTATUS DE CREATIONE MERCURIORUM AD FACIENDUM TINCTURAM RUBEAM
Incipit: Nunc
dicemus creationem mercuriorum rubeorum ...
Referencias: S 26; HLF 302; Gl nf; TK 963
Manuscritos: München, BS, clm10600
Nota: Es el texto básico del corpus pseudo-Luliano, emplea alfabetos y figuras como mecanismos mnemónicos y heurísticos; se citan dos obras auténticas de Llull (el Arbor philosophiae desideratae y el Liber Principiorum Medicinae). Además es uno de los tratados alquímicos más importantes del siglo XIV, puesto que se trata- junto con el Rosarius atribuido a Arnaldo de Vilanova- de uno de los primeros en desarrollar la idea del elixir como el agente de la perfección general de la materia. Por lo tanto la alquimia es vista como poseedora de un triple propósito: "ars transmutatoria, medica, lapidifica". El texto completo está formado por I.61, 61d, 61e, 61c, generalmente seguido de la Cantilena (I.7), la cual se refiere expícitamente al Testamentum en el colofón. Items I.61a, 61b, 61f y 61g son partes del texto principal. MS Oxford, CCC, 244 contiene las versiones del texto en catalán y en latín (Una edición bilingüe del texto, preparada por Michela Pereira y Barbara Spaggiari, está actualmente en prensa "Edizioni del Galluzzo", Firenze). Otras versiones tempranas (XIV-XVth c.) en francés y en lengua anglonormanda están en París, BN, franç 2019 y en Glasgow, UL, Hamilton 26.
I.62 TESTAMENTUM
NOVISSIMUM
(Testamentum ultimum; Declaratio Raymundi in artem chymicam)
Incipit/explicit:
Cum ad nos venisti, dilectissime fili ac princeps invictissime in
tali passu .../ ...cum omnibus suis circumstanciis diffusam ac
claram.
Referencias: S 70; HLF 128; Gl lq; HMES IV, 26;
TK 279
Ediciones (todas las ediciones incluyen: como
"Liber secundus", I.61e y I.61c, y están seguidas por
I.7 ): Basel 1572 (RD 116); Basel 1600 (RD 147); Basel 1610 (RD
164); Frankfurt 1630 (RD 202); Genève1702 (RD 285).
Manuscritos: Brescia, B. Civica Queriniana, J.III.
23/4; Firenze, BNC, Magl. XVI.43; Firenze, BNC, Pal. 1026;
Firenze, B. Riccardiana, 669; Firenze, B. Riccardiana, 923;
London, WML, 3563; Milano, B. Ambrosiana, I 143 Inf.; Modena, B.
Estense, lat. 364; Montpellier, B. de l'École de Médécine,469;
München, BS, 1040 (ital. 167); München, BS, clm 10600; Torino,
BU, 1314; Venezia, BNM, VI.308
Nota:El autor intenta demostrar la concordancia
entre los textos del corpus,a través de la definición de los términos
alquímicos más significantes que se utilizan en ellos. La
descripción de la obra práctica es hecha en de acuerdo con el
esquema del "árbol".
I.63 THESAURUS SANITATIS
Incipit/explicit:
Altissime domine Deus fortis .../ ...tecum in saecula saeculorum
amen.
Referencias: S 75; HLF 304; Gl nh
Manuscritos: Firenze, BNC, Magl. XVI.48; München,
BS, clm 10493a; München, BS, clm 11031; Pesaro, B. Oliveriana,
1595 II
Nota: Un tratado sobre la quinta esencia
extraida de la sangre humana y sobre sus usos médicos.
I.64 TRACTATUS DE DUABUS
NOBILISSIMIS AQUIS
(Apertorium)
Incipit/explicit:
Fili, duae sunt aquae extractae .../...demonstratio huius operis
cum capitulo sequenti.
References: S 7,8; HLF 125; Gl ln; cfr. TK 559
Ediciones: Köln1567 (RD 110)
Manuscritos: London, WML, 452; Stuttgart, Württembergische
Landesbibl., HB XI 48; Vaticano, lat. 5847; Wien, ÖNB, 2474
Nota: Sobre las aguas alquímicas; este texto es
confundido habitualmente con el Apertorium (I.2), y
posiblemente sea un sumario de sus contenidos.
I.65 TRACTATUS DE
INVESTIGATIONE LAPIDIS
(Experimentorum apertorium)
Incipit/explicit:
Scito quod sapientes in miraculo lapidis posuerunt multas
operationes .../ ...quoniam in cognitione causarum universalium
sapiens et ignorans aliquando adaequantur.
Referencias: S 39; HLF 278; Gl mi; TK 1410
Manuscritos: Firenze, B. Riccardiana, 984;
Modena, B. Estense, lat. 362; Modena, B. Estense, lat. 364; München,
BS, clm10600
Nota: Es una práctica alquímica similar al Apertorium,
con el cual lo confunde el propio Salzinger. Está relacionado
con las enseñanzas alquímicas de Johannes Rigaud de Branchiis.
Copyright
© Michela
Pereira All
right reserved
Para todo el catálogo